آیا تشخیص کمردرد در معاینات بدو استخدام مانع استخدام فرد می‌شود؟
کمردرد مشکل و شکایت شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن روبرو می‌شوند. آمار نشان می‌دهد که ۸۰٪ از افراد در دوران زندگی خود حداقل یک مرتبه به علت کمردرد به پزشک مراجعه کرده‌اند. با توجه به اینکه امروزه همه ما ساعات زیادی از شبانه‌روز خود را سر کار می‌گذرانیم، از جمله شایع‌ترین آسیبهای ناشی از کار که جوامع امروزی را به شدت درگیر کرده‌است، آسیبها و اختلالات اسکلتی-عضلانی بویژه کمردرد است. کمردرد شایع‌ترین شکایت کارکنان و علت بیشترین ساعت کار از دست‌رفته است که علاوه بر مشکل سلامتی باعث ضرر و زیان اقتصادی زیادی می‌شود. به همین علت جهت پیشگیری از این آسیبها در معاینات طب کار قبل از استخدام افراد، تحت عنوان معاینات بدو استخدام انجام می‌شود تا در صورت تشخیص کمردرد فرد به کاری که خطری برای وی نداشته باشد گمارده شود.
کمر درد چیست؟
کمر درد عارضه بسیار شایعی است و معمولا گاهی چند هفته تا چند ماه ممکن است طول بکشد. این درد معمولا در ناحیه پایین کمر و بخش انتهایی ستون فقرات حس می‌شود که در بسیاری از موارد، درد ناشی از مشکل جدی نیست و معمولاً با گذشت زمان بهبود می‌یابد.
روش‌هایی وجود دارند که افراد می‌توانند برای تسکین کمر درد از آن‌ها استفاده کنند. اما گاهی اوقات این درد می‌تواند مدت‌ها طول بکشد یا به صورت دوره‌ای رخ دهد. پیشگیری از کمر درد دشوار است، اما نکات زیر ممکن است به افراد در کاهش درد و ناراحتی کمک کنند:
- انجام منظم تمرینات مربوط به کمر و کشش که توسط پزشک عمومی یا فیزیوتراپیست توصیه می‌شوند.
- انجام فعالیت و ورزش منظم می‌تواند به تقویت عضلات پشتی کمک کند. به بزرگسالان توصیه شده است حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش کنند.
- اجتناب از نشستن‌های طولانی مدت
- رعایت نکات ایمنی هنگام بلند کردن اشیاء سنگین
- اصلاح وضعیت بدن در هنگام نشستن، استفاده از رایانه یا تبلت و تماشای تلویزیون
- اطمینان از استاندارد بودن تشک مورد استفاده برای خوابیدن
- کم کردن وزن چرا که اضافه وزن می‌تواند خطر ابتلا به کمر درد را افزایش دهد. در صورت داشتن اضافه وزن با انتخاب یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌توان وزن را کاهش داد.
اما علت ایجاد کمردرد شغلی چیست و در چه مشاغلی بیشتر ایجاد می‌شود؟
علت دقیق بسیاری از کمردردها مشخص نیست و خود به خود خوب می‌شوند اما اکثر کمردردهای شغلی در اثر آسیب به رباط‌ها، عضلات و در برخی موارد اندک در اثر بیرون زندگی دیسک بین مهره‌ای یا آسیب به استخوان‌های ناحیه کمر ایجاد می‌شوند. این آسیبها و اختلالات اسکلتی-عضلانی ممکن است بعلت موارد زیر باشند:
- کار تکراری
- کار جسمی سنگین
- وضعیت کاری ایستا و بدون تحرک
- خم شدن و چرخیدن مکرر
- بلند کردن، هل دادن و کشیدن اجسام
- ارتعاش و لرزش
- عوامل روحی و روانی-اجتماعی
در اکثر مشاغلی که با عوامل ذکر شده در بالا مواجهه دارند مانند پشت میزنشین‌ها، نقاش‌های ساختمانی، نجارها، کارگران انبار و بسته‌بندی، رانندگان، پرستاران و بسیاری از مشاغل دیگر که به علت ماهیت کارشان مجبورند مدت‌زمان طولانی در یک وضعیت ثابت مانند ایستادن یا نشستن باقی بمانند یا بدن خود را در پوسچرهای نامناسب قرار دهند در معرض ابتلا به کمردرد هستند.
علائم کمردرد چیست؟
- احساس بی‌حسی، گزگز و درد کمر و اندام‌های تحتانی
- درد تیز در ناحیه کمر و باسن که با نشستن شدید شده و با ایستادن بهتر می شود
- ناتوانی در خم شدن، نشستن و ایستادن برای طولانی مدت همراه با احساس درد که به باسن و پاها کشیده شده و گاهی با کرختی و سستی همراه است
درد پایین کمر که به سبب عادت‌های کاری شما به وجود می‌آید، اگر نادیده گرفته شده و بدون درمان رها شوند ممکن است به شدت افزایش یابند و منجر به بیرون‌زدگی دیسک و حتی انجام عمل جراحی شوند.
علاوه بر این‌ها، علائم کمر درد معمولاً با توجه به نوع شروع درد و مدت زمان طول کشیدن آن توصیف می‌شود که می‌تواند به ۳ حالت زیر باشد:
- کمر درد حاد: این نوع درد به طور ناگهانی بروز می‌کند و چند روز یا چند هفته به طول می‌انجامد و پاسخ طبیعی بدن به صدمه و آسیب بافتی محسوب می‌شود. در این نوع کمر درد معمولا با بهبودی در بدن به تدریج درد فروکش می‌کند.
- کمر درد نسبتا حاد: این نوع درد بین ۶ هفته تا ۳ ماه طول می‌کشد و معمولاً ماهیتی مکانیکی دارد (مانند کشیدگی عضله یا درد مفصل) اما طولانی است. در این حالت اگر درد شدید باشد و توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزمره زندگی، خواب و انجام کارها را محدود کند، ممکن است یک بررسی پزشکی در نظر گرفته شود.
- کمر درد مزمن: معمولاً به حالتی از کمر درد گفته می‌شود که بیش از ۳ ماه طول می‌کشد. این نوع درد معمولاً شدید است، به درمان‌های اولیه پاسخ نمی‌دهد و برای تعیین منبع دقیق درد به یک بررسی پزشکی کامل نیاز است.
جلوگیری از کمر درد
با اجتناب از حرکات آسیب‌زننده یا خسته‌کننده کمر، حفظ وضعیت صحیح بدن و بلند کردن صحیح اشیا، می‌توان از بروز کمر درد در اثر انجام حرکات نامناسب جلوگیری کرد. بسیاری از آسیبهای ناشی از کار در اثر عوامل تنش‌زا مانند بلند کردن اجسام سنگین، استرس تماسی (تماس مکرر یا مداوم بین بافت نرم بدن با یک جسم سخت یا تیز)، لرزش، حرکات تکراری و حالت نامناسب ایستادن ایجاد می‌شوند. در ادامه توصیه‌هایی برای سالم نگه داشتن پشت و جلوگیری از کمر درد ارائه شده است.
- برای تقویت و انعطاف‌پذیری عضلات مرتباً ورزش کنید. برای داشتن لیستی از تمرینات ملایم و مناسب سن که با هدف تقویت عضلات کمر و شکم و جلوگیری از کمر درد انجام می‌شود، با پزشک مشورت کنید.
- وزن مناسبی داشته باشید و یک رژیم غذایی مغذی که حاوی مقادیر روزانه کافی کلسیم، فسفر و ویتامین D است رشد استخوان جدید را در بدن خود تقویت کنید.
- در خانه و محل کار از مبلمان و تجهیزات با طراحی ارگونومیک مناسب استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که سطح کار در ارتفاع راحتی قرار دارد.
- موقعیت‌های نشستن را عوض کنید و به طور دوره‌ای در اطراف قدم بزنید یا عضلات را به آرامی کشش دهید تا تنش از بین برود. یک بالش یا یک حوله لول شده در پشت قسمت فرورفتگی کمر قرار دهید این می‌تواند مقداری ستون فقرات کمر را حمایت کند. هنگام طولانی نشستن، پاها را روی چهارپایه کم ارتفاع قرار دهید.
- کفش‌های راحت و پاشنه کوتاه بپوشید.
- خوابیدن به پهلو در حالی که زانوها به حالت جنین به داخل خم می‌شوند می‌تواند به باز شدن مفاصل ستون فقرات و با کم کردن انحنای ستون فقرات به کاهش فشار کمک کند. همیشه روی یک سطح سفت بخوابید.
- سعی نکنید اشیایی را که خیلی سنگین هستند بلند کنید. از زانو بلند شوید، ماهیچه‌های شکمی را منقبض کنید (به داخل بکشید) و سر را در راستای ستون فقرات صاف نگه دارید. هنگام بلند کردن وسایل، اشیا را نزدیک به بدن نگه دارید و برای بلند کردن جسم از کمر خم نشوید بلکه از پاها برای پایین رفتن و برداشتن جسم سنگین استفاده کنید.
- سیگار کشیدن را ترک کنید. سیگار کشیدن جریان خون در قسمت پایین ستون فقرات را کاهش می‌دهد، که می‌تواند به تحلیل رفتن دیسک نخاع منجر شود. سیگار کشیدن همچنین خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهد و مانع بهبودی آسیبهای احتمالی می‌شود. همچنین سرفه به دلیل استعمال زیاد سیگار ممکن است باعث کمر درد شود.
توجه داشته باشید که:
همیشه بهترین راه درمان، پیشگیری از آن است. پس با رعایت نکات گفته شده در هر شغلی که باشید می‌توان از بروز کمردردهای ناشی از کار تا حد زیادی پیشگیری نمود. یکی از راههای تشخیص کمردرد شغلی و سایر آسیبهای ناشی از کار مراجعه به طب کار و انجام معاینات طب کار است. در این معاینات وضعیت سلامت کارکنان و بیماریهای شغلی با توجه به عوامل زیان‌آور و استرسورهای محیط کار سنجیده می‌شود. در صورت تشخیص آسیبهای ناشی از کار و بیماریهای شغلی، ارتباط آن با شغل فرد بررسی می‌شود. اگر پزشک طب کار تایید کند که اختلالات اسکلتی-عضلانی و یا درد کمر فرد ناشی از شغل وی است بایستی پیگیری‌های لازم در این خصوص انجام شود. در مواردی شاید لازم شود که فرد شغلش را عوض کند و یا وظایف کاری وی تغییر یابد تا مواجهات او با عوامل ایجاد کننده بیماری کاهش یابد.
